Os cogumelos

1. Inicio
2. Os cogumelos

¿Qué son os cogumelos?

Aínda que de xeito popular os termos cogomelo e fungo son confundidos e empregados indistintamente, estes non son sinónimos. Dende o punto de vista científico, denomínase fungo a un organismo uni ou pluricelular, heterótrofo (incapaces de sintetizar materia orgánica), carente de clorofila e que se reproduce mediante esporas; o cogomelo (micoloxicamente, carpóforo) é, en realidade, a estructura que soporta as estructuras reproductoras de determinados fungos, por así decilo "o froito". O cogomelo sería unha parte do fungo que ademais, non está presente en todos eles.
Os fungos están formados por un conxunto de filamentos microscópicos (hifas) que se fan visibles cando se xuntan moitas delas, formando o micelio ou "branco de fungo" pois, xeralmente, adopta esta cor.
Os fungos divídense en dous grandes grupos atendendo o tipo de estructuras reproductoras que presentan:

• Ascomicetos: as esporas prodúcense no interior dunha especie de saquiños denominados ascas.
• Basidiomicetos: as esporas prodúcense na parte externa dunha células en forma de maza (os basidios), que teñene unhas prolongacións apicais denominadas esterigmas.

Macroscopía

Os ascomicetos presentan unha gran variabilidade morfolóxica, como pode observarse nos seguintes exemplos.

Polo seu aspecto externo os basidiomicetos poden dividirse en dous grandes grupos:

• Gasteromicetos: O himenio é interno e só se libera cando as esporas están maduras. Algunhas especies son hipoxeas, como as trufas, e outras crecen sobre a terra adoptando formas do máis variable.
• Himenomicetos: O himenio esta exposto durante a maduración das esporas, e pode estar sobre superficies de distintas formas: láminas, tubos, pregues, aguillóns, etc...

Algúns exemplos de Gasteromicetos

Algúns exemplos de Himenomicetos

Partes do cogumelo

Píleo ou sombreiro: débese observar a súa forma (cónico, convexo, plano, etc...), a súa cor, se ten copos, escamiñas, fibras, e como se dispoñen, etc...

Estipe ou pé:débese observar a súa forma (cilíndrico, bulboso, etc...), a súa disposición con respecto o píleo, se presenta anel e/ou volva,...

Himenio: o himenio está situado habitualmente debaixo do píleo, e nel débese observar sua morfoloxía xeral (láminas, poros, aguillóns, liso, etc..), a sua cor, se segrega algún tipo de látex, etc...

Caractéres organolépticos e bioquímicos: os caracteres organolépticos (cheiros, sabores,..) asi coma os cambios de cor o roce ou corte deben anotarse no campo xa que normalmento son moi fugaces. Xa no laboratorio compróbanse as reaccións en presencia de determinadas sustancias químicas.

Microscopía

Os fungos divídense en dous grandes grupos atendendo o tipo de estructuras encargas de producir as esporas.

• Ascomicetos: as esporas prodúcense no interior dunha especie de saquiños denominados ascas. Normalmente dentro de cada asca hai 8 esporas, pero en ocasións poden ser 4, 16, etc....
• Basidiomicetos: as esporas prodúcense na parte externa dunha células en forma de maza (os basidios), que teñene unhas prolongacións apicais denominadas esterigmas. Habitualmente producense 4 esporas por basidio (basidios tetraspóricos) pero as veces soamente aparecen 2 (basidios bispóricos), e mais raramente 1, 3, ou mais de 4.

Ascomicetos

Basidiomicetos

Esporas: Son as unidades de propagación encargadas de dar orixe a un novo individuo. Teñen unha función análoga as sementes das plantas. Os caracteres mais importantes a observar son a forma, tamaño, cor, ornamentación, reccións bioquímicas (caracter amiloide, dextrinoide, metacromático, etc...).

Cistidios e paráfisis: son elementos esteriles terminais, normalmente no himenio. En ascomicetos denomínanse paráfisis ou parafisos e en basidiomicetos cistidios. Seguindo a súa situación diferencianse pleurocistidios (situados no filo das láminas), queilocistidios (situados na arista das láminas), pileocistidios (situados na superficie do píleo), etc... Poden ter formas e tamaños moi distintos dependendo do grupo taxonómico estudiado, e nalghúns grupos poden non estar presentes.

Pelis: a pelis (ou cutícula) é a parte mais externa do píleo (pileipelis) ou do pé (estipitipelis). A forma, tamaño, e disposición dos elementos das pelis son caracteres moi importantes a hora de diferenciar xéneros e especies.

Outros caracteres: outros caracteres que tamén se estudian son por exemplo: a presencia de fíbulas, tipo de trama das láminas, características do velo, etc...